Ekokırım Yasası Türkçe’de

Haziran ayında beşinci uluslararası suç kategorisi olarak tanımlanan ekokırım üzerine tasarlanan yasa tasarısı Haklar ve Araştırmalar Derneği tarafından Türkçe’ye çevrildi.

Haziran ayında hukuk uzmanları tarafından uluslararası suç kategorisi olarak tanımlanan ekokırım, savaş suçları, insanlığa karşı suçlar, soykırım ve saldırı suçlarının yanı sıra mahkemede kovuşturulacak beşinci suç kategorisi oldu.

Bu süreçte Stop Ecocide Foundation (Ekokırımı Durdurun Vakfı) tarafından ekokırımın hukuki tanımı yapılarak bir yasa metni çıkarılmıştı. Çevre Hukukçuları Ağı üyesi olan Stajyer Avukat Can Gerçek, Stajyer Avukat Ece Elif Kuruoğlu, İlker Karabulut, Avukat Özlem Altıparmak ve Sümeyye Elis Yıldızlı tarafından Türkçe çevirisi yayımlandı.

Yeşil Gazete’de yer alan habere göre Haklar ve Araştırmalar Derneği tarafından yayınlanan metnin, uluslararası alanda yürütülen tartışmaların ve gelişmelerin Türkiye’de görünür hale getirilmesi ve bu alanda yapılacak çalışmalara katkı sunması amaçlanıyor.

2019’dan Beri Mücadele Devam Ediyor

2019’da Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Taraf Devletler Kurulu’nda ekokırım Pasifik Ada Ülkeleri tarafından gündeme getirildi. Ardından Haziran ayında Stop Ecocide Foundation girişimiyle uluslararası hukuk uzmanlarından oluşan bir heyet, suçun tanımını içeren bir metin yayımladı.

Ekokırım suçu, metinde “Çevreye ağır ve geniş çapta ya da ağır ve uzun vadeli bir biçimde zarara yol açmasının kuvvetle muhtemel olduğunun bilincinde, yasadışı veya keyfi olarak işlenen fiiller ekokırım suçunu oluşturur” şeklinde tanımlanıyor.

Metinde suça dair kavramlar ise şu şekilde tanımlandı:

• Keyfi: Tahmin edilen sosyal ve ekonomik yararlara kıyasla açıkça aşırı olan zararın umursamazca göz ardı edilmesi anlamına gelir.
• Ağır: İnsan hayatı veya doğal, kültürel, ekonomik kaynaklar üzerinde ciddi bir şekilde etki doğurmayı içeren, çevrenin herhangi bir unsurunda olumsuz değişiklik, bozulma veya hasarın meydana gelmesini kapsayan zarar anlamına gelir.
• Geniş çapta: Sınırlı bir coğrafik alanı aşan, ülke sınırlarını geçen veya bütün bir ekosistemin, türlerin veya çok sayıda insanın ıstırabına yol açan zarar anlamına gelir.
• Uzun vadeli: Geri dönüşü olmayan veya makul bir süre içerisinde doğal iyileşme ile onarılamayan zarar anlamına gelir.
• Çevre: Dünya, canlı küre, buz küre, taş küre, su küre ve hava küre ile dış uzay anlamına gelir.

“Türkiye Taraf Değil Ancak Etkileri Olacağı Açık”

Çevirinin önsözünde yer alan bilgide ise Türkiye’nin UCM’nin tarafı olmamasına rağmen yasanın etkilerinin olacağı belirtiliyor:

“Elinizdeki bu yayının basım tarihi itibariyle UCM’ye taraf ülke sayısı yüz yirmi üç. Türkiye, UCM’ye taraf değil ancak ekokırım suçunun tanımına ilişkin yürütülen bu tartışma sürecinin UCM’ye taraf olan ve olmayan devletler açısından etkileri olacağı açık. Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından ekokırımın bir suç haline getirilmesi, tamamlayıcılık ilkesi uyarınca tüm devletlerin bunu iç hukuklarında suç olarak tanımlayıp kabul etmelerine sebep olacak. Çünkü UCM’nin devreye girmesi ancak iç hukukun devreye girmediği ya da yetersiz kaldığı durumlarda söz konusu olur.”

“Her devlet, ekokırım suçunun UCM önünde tartışılması için, öncelikle kendi iç hukukunu devreye sokmak isteyecektir. Bu nedenle sadece bu girişimin ve konuyla ilgili yürütülen tartışmaların bile doğanın korunması açısından önemli bir değişim yaratacağını düşünebiliriz.”