Greenpeace Akdeniz Çöp Emperyalizmini Bir Sergiyle Anlatıyor

Greenpeace Akdeniz “Anadolu’da Batı Medeniyetlerinin İzi” sergisiyle plastik çöp ithalatının neden olduğu zararların geri dönüşümsüz etkisini, Adana’da bu etkilere doğrudan maruz kalan insanların ağzından izleyiciye sunuyor.

Greenpeace Akdeniz “Anadolu’da Batı Medeniyetlerinin İzi” sergisiyle çöp emperyalizmine eleştirel bir mercekten bakıyor. Sergi, plastik atık ticaretinin Anadolu’da özellikle Adana’da bıraktığı toksik mirasın izlerini gün yüzüne çıkarıyor. Anadolu’da Batı Medeniyetlerinin İzi sergisinin tanıtımı şu şekilde:

Avrupa’ya gittiğinizde sokaklarda neredeyse hiç çöp yoktur. Medeni ülkelerin geri dönüşüm konusundaki hassasiyetleri hayranlık uyandırır. Ancak, bu yemyeşil Avrupa portresinin arkasında saklanan gerçek, biraz yakından baktığınızda acı vericidir. Greenpeace Akdeniz Anadolu’da Batı Medeniyetlerinin İzi sergisiyle izleyicileri bu gerçeğe yakından tanık olmaya davet ediyor.

Adana’nın Verimli Toprakları, Adeta Bir Açık Hava Çöplüğüne Dönüştü

Ne yazık ki Avrupa ülkeleri düşük gelirli ülkelere plastik atık ihraç ederek kendi aşırı plastik tüketim günahlarının bedelini dünyadaki daha az şanslı insan topluluklarına ödetir. Ocak 2018’e kadar Çin, bu plastik çöplerin bir numaralı adresi olmuştu. Ancak ortaya çıkan çevre ve sağlık sorunlarının sarsıcı gerçekliğiyle sarsılan Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti, ani bir kararla plastik atık ithalatını yasakladı. İşte bu noktada Türkiye’nin Atık Oyunları’nda başrole doğru uzanan yolculuğu başladı. Ticari açıdan önemli bir ham madde olarak tanımlanan ithal plastik çöplerin çoğu Türkiye’de geri dönüştürülmedi; aksine İzmir, İstanbul, Adana gibi şehirlerde doğaya dökülerek yakıldı. Özellikle Adana’nın verimli toprakları, adeta bir açık hava çöplüğüne dönüştü. Portakal çiçeği kokuları yerine şehri esir alan çöp ve yanmış plastik kokuları ise buzdağının sadece görünen yüzüydü.

Türkiye, Avrupa’nın Çöpünü Almada Birinci Oldu

İthal çöplerin doğaya atıldığını belgeleyen görüntülerin kamuoyunda yarattığı tepki üzerine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, belirli bir türe ait plastik çöp ithalatını 18 Mayıs 2021’de tamamen yasakladı. Ancak, 18 Mayıs’ta Resmi Gazete’de yayınlanan karar, yalnızca bir hafta dayanabildi. Plastik atık ithalatı yasağı, “sıkı denetim”ler getirilerek yürürlükten kaldırıldı.

Sıkı denetimler, Adana’daki yasa dışı plastik çöp sorununa çözüm olmadı, zira Eurostat ve UK Trade Info 2021 verilerine göre; Türkiye 2021 yılında sadece Avrupa’dan 518,080 ton plastik atık ithal ederek bu sene de Avrupa’nın çöpünü almada birinci oldu. Bu rakamlara göre Avrupa’da atılan her üç çöpten biri, Türkiye’ye geldi.

Adana’nın verimli toprakları, sıkı denetimlere ve geri dönüşüm iddialarına rağmen Avrupa’dan ithal edilen plastik çöplerin egemenliği altında. Medeni Avrupa ülkelerinin, uygarlıklar beşiği Anadolu’ya bıraktığı 21.yy eserleri ise toprağa, suya, havaya karışan zehirli kimyasallar, ağır metaller ve kalıcı organik kirleticiler.

Kirlilik Bir Küresel Adalet Sorunu

Anadolu’da Batı Medeniyetlerinin İzi sergisinde, izleyici Adana’nın verimli tarım arazilerine ve sulama kanallarına atılarak toprağa, suya ve yakılarak havaya karışan ithal plastiklerin zehirli mirasına şahit olacak. Plastik çöp ithalatının sebep olduğu zararların geri dönüşümsüz etkisini Adana’da bu etkilere doğrudan maruz kalan insanlardan dinleyecek.

Adana’da yapılan araştırmalar açıkça gösteriyor ki plastik sadece kirlilik değil, aynı zamanda bir küresel sosyal adalet sorunu. Öncelikle Avrupa ülkeleri düşük gelirli ülkelere plastik atık ihraç ederek kendi aşırı plastik tüketim günahlarının bedelini dünyadaki diğer canlılara ödetmekten vazgeçmeli. Adana’da tespit edilen yasa dışı plastik atık bertarafının yarattığı çevre sorunlarına karşı sorumlu bulduğumuz devletler, İngiltere başta olmak üzere, kirleten öder ve önleme ilkeleri gereğince çevre maliyetine dahil olmalı. Türkiye Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı da plastik atık ithalatını tamamen yasaklamalı. Bu orantısız ve adaletsiz oyun bir an önce son bulmalı.