Hava Kirliliği Yüzünden 5 Saniyede Bir Kişi Yaşamını Yitiriyor!

Günümüzde küresel insan nüfusunun büyük bir bölümü sağlık hizmetlerine tam erişimden yoksun. Bundan yola çıkarak 2024 yılının Dünya Sağlık Günü teması, “Benim Sağlığım, Benim Hakkım” olarak belirlendi. Tema kapsamında gerçekleştirilecek etkinlikle sağlık hakkının ve sağlık bağlamında insan haklarının nasıl korunacağı tartışılıyor.

Dünya Sağlık Günü, sağlık sorunlarına yönelik küresel ilgiyi canlandırmak üzere her yıl, 1948’de Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) kurulduğu gün olan 7 Nisan’da  kutlanıyor. Gün kapsamında, küresel etkiye sahip bir sağlık sorunu hakkında kampanyalar düzenlenmekle birlikte sağlığı ve refahı korumak adına kolektif eylemin önemi vurgulanıyor.

Dünya genelinde, milyonlarca insanın sağlık hakkı tehdit altında ve bu tehdit giderek büyüyor. Hastalıklar ve felaketler, ölüm ve sakatlıkların başlıca nedenlerini oluşturuyor. Yaşamları mahveden çatışmalar; ölüme, acıya, açlığa ve psikolojik rahatsızlıklara yol açıyor. Fosil yakıtların kullanılması iklim krizini tetiklerken insanların temiz hava soluma hakkı ellerinden alınıyor. Öyle ki günümüzde kapalı ve açık alanlardaki hava kirliliği nedeniyle 5 saniyede bir kişi yaşamını yitiriyor.

DSÖ Herkes için Sağlık Ekonomisi Konseyi, en az 140 ülkenin anayasalarında, sağlığı bir insan hakkı olarak tanıdıklarını saptadı. Bununla birlikte bazı ülkeler, halklarının sağlık hizmetlerine erişim hakkını güvence altına alacak yasaları çıkarmıyor ve uygulamaya koymuyor. Dolayısıyla güncel verilere göre, 2021 yılında en az 4,5 milyar insan temel sağlık hizmetlerinden tam olarak yararlanamadı. Özetle küresel insan nüfusunun yarısından fazlası sağlık hizmetlerinden tam olarak fayda sağlayamıyor.

“Benim Sağlığım, Benim Hakkım”

Sağlık sistemlerine ulaşmadaki aksaklıkların üstesinden gelmek hedefi ile Dünya Sağlık Günü’nün 2024 yılı teması “Benim Sağlığım, Benim Hakkım” olarak belirlendi. Tema; herkesin, her yerde kaliteli sağlık hizmetlerine, eğitime ve bilgiye, güvenli içme suyuna, temiz havaya, iyi beslenmeye, güvenli konuta, düzgün çalışma ve çevre koşullarına ve temel özgürlüklere erişim hakkını savunmak amacıyla seçildi.

Dünyamız felaketlerden çatışmalara, iklim acil durumuna kadar çeşitli krizlerle boğuşuyor. Milyonlarca insanın sağlık hakkının tehdit edildiği günümüzde, özellikle kırılgan ve savunmasız olanlar, bu durumdan en fazla etkilenen grupları oluşturuyor. DSÖ, 2024 yılı kapsamında, 8 Nisan’da, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin ve DSÖ’nün 75. yıldönümlerini vurgulayan bir etkinlik düzenleyecek. Etkinlikle acil durumlarla karşı karşıya kalındığı hallerde dahi sağlık adına, insan haklarının nasıl geliştirilebileceği ele alınacak.

Etkinlikte, DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus ve Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk, insan hakları savunucuları, politika yapıcılar, sağlık çalışanları ve diğer paydaşlarla bir araya gelecek. Etkinlikte dünyanın içinde bulunduğu karmaşık durumda sağlık hakkının ve sağlık bağlamında insan haklarının nasıl korunacağı tartışılacak. Yanı sıra politika yapıcıların uluslararası taahhütleri nasıl yerine getirebilecekleri değerlendirilecek. Ayrıca herkesin, her yerde sağlık hakkına erişmesi için küresel, ulusal ve yerel düzeylerde alınacak önlemler de görüşülecek. 8 Nisan’da, Türkiye saatine göre 13.30’da gerçekleştirilecek etkinliğe kayıt oluşturarak çevrimiçi katılım mümkün.