EkoIQ Editör
İklim değişikliğiyle birlikte Türkiye’ye güney iklimlerden gelen bazı kelebek türlerinin olduğunu belirten uzmanlar, ülkemizde her 10 kelebek türünden birinin neslinin tehlike altında olduğu uyarısında da bulunuyor.
Doğa Koruma Merkezi tarafından yayımlanan Türkiye’nin Kelebekleri Arazi Rehberi adlı çalışmada yer alan bilgilere göre Avrupa’da 500’e yakın, Kanada ve Amerika’nın tamamında yaklaşık 700 kelebek türü bulunuyor. Türkiye’de ise 45’i endemik, yaklaşık 380 türün olduğu biliniyor.
AA’nın haberine göre Erciyes Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü’nden Dr. Öğretim Üyesi Evrim Karaçetin, her canlının iklimle bir ilişkisi olduğunu belirtti. Karaçetin, “İklimde karşılaşılan bir değişiklik sonucunda kelebekler farklı bir iklime gidebilir, o iklime uyum sağlayabilir ya da uyum sağlayamayıp başka bir yere de gidemeyip yok olabilir” şeklinde konuştu.
“İklim Değişikliği Artınca Buna Uyum Sağlayamayan Canlıların Sayısı da Artacak”
İklim değişikliğinin ülkemizdeki kelebek türleri üzerindeki etkisini değerlendiren Karaçetin, “Şu an için iklim değişikliğinin kelebek türleri üzerindeki etkisi Türkiye açısından olumlu çünkü daha soğuk olan yerler daha sıcak olmaya başladı. Dolayısıyla Türkiye’ye Afrika’dan gelen türlerde artış kaydediliyor. Yeni kelebeklerimizin coğrafyamıza eklendiğini düşünerek seviniyoruz belki ama bu geçici bir süreç. Yani iklim değişiminin asıl etkileri yaşanmaya başladığı andan itibaren buna uyum sağlayamayan canlılar da artacak ancak hangi canlı nasıl etkilenir, maalesef bilemiyoruz” dedi.
“Bazı Türlerin Nesli Tükenecek”
Karaçetin, yaşam süreleri çok kısa olduğu için kelebeklerin bulundukları ortama çok hızlı adapte olabildiklerini söyledi ancak iklim değişikliğinin bu hızla devam etmesi durumunda bazı türlerin nesillerinin tükenmesi gibi sonuçların kaçınılmaz olduğunun da altını çizdi. Karaçetin, “Şu an için gördüğümüz etkiler daha çok dağlarda, buzul kuşağa çok yakın yaşayan türler üzerinde. Buzulların erimesi ve oradaki habitatların değişmesi sonucu o bölgede yaşayan kelebeklerin, en çok etkilenecek türler olduğu öngörülüyor” şeklinde konuştu.
“Mevsimlerde Kaymalar Yaşamaya Başladık”
İklim değişikliğinin kelebekler üzerindeki olumsuz etkilerinden birinin, bitkilerle kelebekler arasındaki senkronizasyonun bozulması olduğunu anlatan Karaçetin, bitkinin üstüne yumurta koyabilmeleri ve tırtılların yaşamlarını devam ettirebilmeleri için kelebeklerin bitkilerle aynı zamanda ortaya çıkmasının önem taşıdığını belirtti.
Karaçetin şunları söyledi: “Kelebek bitki yokken ortaya çıkabiliyor çünkü mevsimlerde hafif hafif kaymalar yaşamaya başladık. Böyle bir durumda da kelebekler ve bitkiler arasındaki bu eşleşme ortadan kalkacağı için kelebek popülasyonlarında düşüşler yaşanabiliyor.”
“Doğu Anadolu Zengin Bir Kelebek Yapısına Sahip”
Kelebeklerin Antarktika dışında dünyanın her yerinde var olduğunu anlatan Karaçetin, Türkiye’nin ise her bölgesinde farklı kelebek türlerine ev sahipliği yaptığını belirtti. Karaçetin konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Doğu Anadolu oldukça zengin bir kelebek yapısına sahip. Bunun en önemli sebebi geniş büyük bozkırının ve dağlık alanların, çayırlıkların olması. Aynı zamanda İç Anadolu ile Avrupa’yı birbirine bağlayan bir çıkış noktamız var. Hatay’dan Artvin’e doğru bir çizgi çekerseniz bu Anadolu Çaprazı dediğimiz bir yer. Burası üç farklı iklim zonunun birleştiği bir bölge. Bu yüzden bitkilerin de kelebeklerin de en fazla endemik türünün bulunduğu yer. Yani ülkemize has kelebeklerin bulunduğu, biyolojik çeşitliliğin de çok yüksek olduğu bir yer ama böyle yüzlerce kelebeği bir arada görmek istiyorum derseniz Artvin Yusufeli bölgesi en doğru yerlerden biri.”
Türkiye’de Her 10 Kelebek Türünden Birinin Nesli Tehlike Altında”
İklim değişikliği dışında doğal alanların kaybedilmesi, tarım alanlarının oluşturulması ve zirai ilaç kullanımı gibi nedenlerle Türkiye’de her 10 kelebek türünden birinin neslinin tehlike altında olduğu uyarısında bulunan Karaçetin, “Bunlar içerisinde yüksek öncelikli, çok dar yayılışı olan türlerimiz var. Sadece bir bölgede bulunuyor ve başka bir yerde bulunmuyor. Bunlardan biri olan Çokgözlü Hatay Mavisi, Hatay ve Osmaniye’de bulunuyor ve şu anda koruma projesi yaptığımız türlerimizden. Onun dışında Merhaba Çokgözlüsü var. Sadece Çoruh Vadisi üzerinde bulunuyor. Küçük mavi bir kelebek” dedi.
Karaçetin sözlerini şu şekilde noktaladı: “Kelebeklerin korunabilmesi için yurttaş bilimi dediğimiz gözlemcilik ve gözlemcilikle elde edilen bilgilerin paylaşılması önem taşıyor çünkü Türkiye çok büyük. Gözlemciler kendi yaşadıkları bölgelerdeki türleri paylaştıkları anda inanılmaz bir bilgi akımı ve bu bilgi akımıyla beraber de tabii ki veri paylaşımı ve koruma çalışmaları ortaya çıkıyor.”
EKOIQ
