İklim Zirvesinde Fosil Yakıtlar için Yol Ayrımı

COP28’in dünyanın emisyonları nasıl azaltabileceğine ve iklim krizinin en kötü etkilerini nasıl önleyebileceğine dair gündemi giderek yoğunlaşıyor. Müzakerelerde uluslar, fosil yakıtlardan aşamalı çıkış ve aşamalı azaltım seçeneklerini tartışacak.

Birleşik Arap Emirlikleri’nin ev sahipliğini yaptığı COP28’in geride kalan müzakere günleri süresince bakanlar, küresel ısınma artışını sanayi öncesi seviyelere göre 1,5 derecede sınırlandıracak bir yol haritası niteliğinde metin sunmak için toplantılar düzenleyecek.

“En Yüksek Hedeflere İhtiyacımız Var”

BM iklim şefi Simon Stiell, 6 Aralık’ta yaptığı konuşmada, “Tüm hükümetler, müzakerecilerine açık ve net ilerleme emirleri vermeli. Bizim puan toplama veya en düşük ortak payda politikalarına değil, en yüksek hedeflere ihtiyacımız var” demişti.

İklim zirvesi son günlerine yaklaşırken COP28 Başkanı Sultan El Cebir ve ekibi, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin bakanlarıyla bir araya gelecek. Toplantılarda zirvenin final metnine dair bir uzlaşı sağlanması için çaba harcanacak. Öte yandan El Cebir’in CEO olduğu devlet petrol şirketi Adnoc, gaz ve petrol üretim kapasitesini artırmayı planlıyor.

Geçtiğimiz günlerde Cebir’in, 1,5 derece hedefi için fosil yakıtlardan aşamalı çıkış önerisi yapan bilimsel raporların olmadığını iddia ettiği ortaya çıkmıştı. Eleştirilerin ardından COP28 Başkanı, bilimin yol göstericiliğine inandığını dile getirmişti. Bununla birlikte genel kurul toplantısında bir anlaşmaya varmak için “mevcut tüm araçları” kullanacağına dair söz veren El Cebir, “Başkanlık, -müzakere edilen- farklı maddelerin durumunu değerlendirecek ve öne çıkan tüm unsurları sonuçlandırmak için özel bir yaklaşım ortaya koyacak” dedi.

Temel taslak metnin küresel durum değerlendirmesi ile ilgili olması bekleniyor. Bu, Paris Anlaşması’nın küresel sıcaklık artışlarını “2 derecenin oldukça altında” tutma ve 1,5 derecede sınırlamak için “çabaları sürdürme” yönündeki hedeflerine yönelik ilerlemenin – veya ilerleme eksikliğinin – kapsamlı bir değerlendirmesi. Metindeki en tartışmalı satırlar, fosil yakıtlardan aşamalı çıkış veya aşamalı azaltım olasılığıyla ilgili. 100’den fazla ülke fosil yakıtlardan aşamalı çıkış fikrini desteklerken Suudi Arabistan, Çin ve Hindistan gibi ülkelerden itirazlar geliyor.

Mısır’ın COP27’deki Tavrı Eleştirilmişti

Geçtiğimiz yıl ki müzakerelerde bazı ülkeler Mısır’ın şeffaf olmayan bir şekilde bazı taslak metinleri yalnızca küçük bir grup ülkeyle paylaştığı yönünde eleştirilerde bulunmuştu. Bu yıl ise sürecin daha şeffaf bir şekilde yönetilmesi ve tüm ülkelere final metnine katkıda bulunması için fırsat verilmesi bekleniyor.

IMF Başkanı: “Yavaş Davrandık”

Bunların yanı sıra Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, dünyanın her yıl fosil yakıt üretimini sübvanse ettiği trilyonlarca doları başka bir yere yönlendirmenin ve karbon emisyonlarına vergi koymanın, iklim krizi ile mücadele için gereken büyük miktardaki parayı sağlayabileceğini söyledi.

Georgieva, Guardian’a verdiği röportajda, “Fosil yakıt yardımlarına hâlâ yüksek düzeyde tolerans göstererek yatırımcıları teşvik eden bu çok önemli politika konusunda yavaş davrandık. Ayrıca karbon fiyatlandırmasını uygulamaya koyma konusunda hâlâ oldukça yavaş davranıyoruz. Bu da karbon fiyatının yukarıya çekiyor” dedi.

Bu yaz IMF, fosil yakıtlara yönelik doğrudan ve dolaylı sübvansiyonların, fosil yakıtların yarattığı sağlık maliyetleri gibi kanıtlanmış etkiler hesaba katılmadan dahi hükümetlerin yaşam pahalılığı krizine verdikleri yanıtlar nedeniyle rekor seviyelere ulaşarak 7 trilyon dolardan fazla bir rakama ulaştığını hesapladı. Yapılacak reformların yenilenebilir enerjiye ve diğer düşük karbonlu teknolojilere aktarılabilecek kaynaklara olanak sağlayacağını belirten Georgieva, gelişmelerin piyasayı temiz büyüme yolunda teşvik edeceğini söyledi. Karbon fiyatının uygulamaya konmasının yüksek karbonlu yatırımları cezalandıracağını da sözlerine ekledi.