EKOIQ
16 Ekim Dünya Gıda Günü’nün 2024 yılı teması, “Daha İyi Bir Hayat ve Gelecek için Gıda Hakkı” olarak belirlendi. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) son raporuna göre, dünya genelinde geçen yıl 2,33 milyar kişi orta veya şiddetli seviyelerde yeterli, güvenli ve besleyici gıdaya ulaşamadı. Bu insanların 864 milyondan fazlası da zaman zaman bütün bir gün ya da daha uzun süreyi gıdasız geçirdi.
Dünya çiftçileri, küresel nüfusu beslemek için yeterli gıda ürettikleri halde açlık devam ediyor. Dünya genelinde yaklaşık 733 milyon insan, tekrar eden iklim şokları, çatışmalar, ekonomik duraklamalar, eşitsizlikler ve çeşitli salgınlardan dolayı açlıkla karşı karşıya. Üstelik bu durum, çoğu tarımla uğraşan hanelerden oluşan yoksul ve savunmasız kesimleri en şiddetli şekilde etkilerken ülkeler içinde ve arasında artan eşitsizliklere de neden oluyor.
Birleşmiş Milletler (BM), Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) kuruluş tarihi olan 16 Ekim’i 1979 yılında “Dünya Gıda Günü” olarak kabul etti. Dünya Gıda Günü, açlık çekenler için küresel farkındalık yaratıp harekete geçmeyi teşvik ediyor. Herkes için sağlıklı beslenmenin gerekliliğine vurgu yapılan günle; tarımsal üretimi sürdürülebilir bir şekilde artırmak, küresel tedarik zincirini iyileştirmek, gıda kayıplarını ve israfını azaltmak, açlık ve yetersiz beslenme çeken herkesin besleyici gıdalara erişimini sağlamak gibi konularda farkındalık oluşturuluyor.
“Daha İyi Bir Hayat ve Gelecek için Gıda Hakkı”
Dünya Gıda Günü’nün 2024 teması “Daha İyi Bir Hayat ve Gelecek için Gıda Hakkı” olarak belirlendi. Tema, açlık ve yetersiz beslenmenin çatışma, aşırı hava olayları ve ekonomik şokların birleşiminden kaynaklanan uzun süreli krizler tarafından daha da kötüleştirildiğine dikkat çekiyor. Ayrıca temel bir insani hakkı olarak gıda hakkının da altını çiziyor.
Dünyada 2,8 milyardan fazla insan sağlıklı bir beslenme için gerekli gelire sahip değil. Ayrıca mevcut tarım ve gıda sistemleri, iklim değişikliğinin etkileri başta olmak üzere felaketlere ve krizlere karşı savunmasız bir halde. Yanı sıra bu sistemler, toprağı, suyu ve havayı kirletiyor ve seragazı emisyonları ile biyoçeşitlilik kaybına etki ediyor. Dolayısıyla tarım ve gıda sistemlerinin dönüştürülmesi, iklim değişikliğinin yıkıcı etkilerini hafifletme ve herkes için barışçıl, dayanıklı ve kapsayıcı geçim kaynaklarını destekleme konusunda büyük bir potansiyele sahip.
Gıda Krizinde Gazze Şeridi En Önde!
FAO’nun yayımladığı “2024 Dünyada Gıda Güvenliği ve Beslenme” raporu da gıda hakkındaki durumun vahametini gözler önüne seriyor. 2022’den 2023’e kadar Asya kıtasının batısı, Karayipler ve Afrika’nın güneyinde kalan bölgelerin çoğunda açlık seviyelerinin arttığını belirten raporda, açlıkla mücadele eden nüfus oranı, Afrika’da %20,4’e yükselirken Asya’da %8,1, Latin Amerika ve Karayipler’de %6,2 ve Okyanusya’da %7,3 olarak kaydedildi.
Dünya genelinde geçen yıl 2,33 milyar kişi orta veya şiddetli seviyede, yeterli, güvenli ve besleyici gıdaya erişimde sorun anlamında kullanılan “gıda güvensizliğiyle” karşı karşıya kaldı. Bu insanlardan 864 milyondan fazlası zaman zaman bütün bir günü ya da daha uzun süreyi gıdasız geçirdi. Araştırmalar, yetişkinlerde obezitenin 2012’de %12,1’den 2022’de %15,8’e yükselmesiyle, son 10 yılda istikrarlı bir artış olduğunu ortaya koyuyor. Bu oranın 2030’a kadar 1,2 milyarın üzerine çıkacağı öngörülüyor.
2024 Gıda Krizi Küresel Raporu’na göre, 2023’te gıda krizi yaşanan 59 ülkede 282 milyon insan “yüksek düzeyde” şiddetli gıda güvensizliğiyle karşı karşıya kaldı. En fazla insanın bu durumla yüzleştiği beş ülke ise Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Nijerya, Sudan, Afganistan ve Etiyopya oldu. Başta Filistin (Gazze Şeridi) olmak üzere Güney Sudan, Yemen, Suriye ve Haiti, nüfusun en büyük payının şiddetli gıda güvensizliğiyle karşı karşıya kaldığı ülkeler olarak göründü.
Türkiye’de Gıda Enflasyonu Hâlâ Çok Yüksek
FAO ayrıca geçen günlerde gıda ürünlerinin uluslararası fiyatlarındaki aylık değişimin izlendiği “Küresel Gıda Fiyat Endeksi”nin eylül ayı sonuçlarını açıkladı. Eylül ayında küresel gıda fiyatlarında son 18 ayın en hızlı artışı yaşanırken şeker başta olmak üzere tüm emtia gruplarında fiyatlar yükseldi. Eylülde Şeker Fiyat Endeksi aylık bazda %10,4 ile en büyük artışı kaydetti.
Gıda fiyatları ve enflasyonu konusunda Türkiye küresel anlamda en yüksek artış yaşayan ülkelerin başında geliyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Eylül 2024 verilerine göre gıda enflasyonu %43,7 olarak açıklandı. Ancak Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK), TÜİK verilerinden yararlanarak yaptığı hesaplamaya göre gıda enflasyonu, en yoksul %20’lik gelir grubu için %77, en düşük gelirli ikinci %20’lik grup için %61,1, üçüncü %20’lik gelir grubu için de %48,8 olarak gerçekleşti.
