Sürdürülebilir Liderlik

“Sorunlar farklılaşıp karmaşıklaşırken işlerimizi eskisi gibi yapamayacağımız ortada. Yeni çıkış yollarının peşindeyiz. Karmaşık ve birbiriyle iç içe geçmiş meseleleri eski düşünme sistemi ve iş yapma biçimleriyle çözmemiz mümkün görünmüyor.”

Yazı: Prof. Dr. Ahu ERGEN, Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi ahu.ergen@bau.edu.tr

Gezegen üzerinde insan etkisinin en üst seviyeye çıktığı bir dönemdeyiz. İnsan yapımı nesnelerin tahmini ağırlığı bir teratona (1 trilyon ton) ulaştı. Sürdürülebilir olmayan üretim ve tüketim kaynaklı seragazı salımı, derinleşen eşitsizlikler, çevre kirliliği, göç ve geçim sıkıntısı gibi sorunlarla karşı karşıyayız. Bu çağın adı Antroposen (İnsan Çağı).

Sorunlar farklılaşıp karmaşıklaşırken işlerimizi eskisi gibi yapamayacağımız ortada. Yeni çıkış yollarının peşindeyiz. Karmaşık ve birbiriyle iç içe geçmiş meseleleri eski düşünme sistemi ve iş yapma biçimleriyle çözmemiz mümkün görünmüyor.

Dünyanın karşı karşıya kaldığı sosyal, ekonomik ve çevresel sorunlar şirketlerin performanslarını da doğrudan etkiler hale geliyor. Daha fazla sürdürülebilir lidere ihtiyacımız var.

Geleneksel lider, hissedar için değeri maksimize eder; planlama, yönetme ve kontrol işlerini yapar. Bugün ihtiyacımız olan “sürdürülebilir lider” ise tüm paydaşlar (çalışan, hissedar, toplum, iş ortağı) için anlamlı değeri, onlarla birlikte yaratır.

Peki, sürdürülebilir liderler neyi farklı yaparlar?

• Açık bir sistemde herkesin kazanmasını sağlarlar. Sadece şirketinin değil, paydaşların çıkarlarına da önem verirler. Örneğin, şirket kazanırken tedarikçi de kazansın; şirketin çalışanları eğitilirken tedarikçinin çalışanları da eğitilsin gibi.
• Uzun vadeli amaçlara odaklı ama kısa dönemli işleri ihmal etmeden yönetirler.
• Kurumlarında inovasyon, açıklık, şeffaflık, etik ve sorumlu davranışı bizzat rol model olarak sağlarlar.
• İlham verir ve sürdürülebilir bir amaç etrafında insanları birleştirirler.
• Dürüstlük ve etik değerleri hem iş hem özel yaşamlarında uygulayarak tüm paydaşlara rol model olurlar.
• Farklı kültürlerden ve arka plandan kişilerle çalışarak kapsayıcılık, çeşitlilik ve eşitlik ile şirketi daha başarılı hale getirirler.

Kısacası sürdürülebilir lider; çevresel, sosyal ve ekonomik sorunlara çözümler sunma amacını merkezde tutarken aynı zamanda şirketini büyüten liderdir. İyi örneklere bakıldığında, sürdürülebilir liderlere sahip şirketlerin tüm paydaşlara değer katarak büyüdüğü görülüyor. Bu şirketlerin maliyetleri düşerken gelirleri artıyor. Nitelikli insan kaynağını şirkete kolaylıkla çekebiliyorlar. Marka değerleri ve müşteri sadakati düzeyleri artıyor. Yanı sıra hisse değerleri de artıyor. Yatırımcılar olumlu çevresel, sosyal ve yönetsel performans gösteren girişimleri destekliyor. Kendini sürdürülebilirliğe adamış, yaşam biçimiyle bunu içselleştirmiş, gerekli bilgi ve beceriyle donanmış sürdürülebilir liderlerin ülkemizde ve dünyada, özellikle gençlerin nitelikli eğitim almaları ve iyi örneklerin paylaşılmasıyla artacağına inanıyorum.