Uluslararası Demokrasi Günü: Bir Hedef ve Süreç Olarak Demokrasi

Birleşmiş Milletler’in temel değer ve ilkeleri arasında bulunan demokrasi, aynı zamanda evrensel olarak kabul edilen ideallerden biri olarak görülüyor. Birleşmiş Milletler’in alt kuruluşlarından olan BM Demokrasi Fonu ise sivil toplumu güçlendiren, insan haklarını destekleyen ve herkesi demokratik süreçlere katılmaya özendiren projeleri finanse ediyor.

Derleme: S. Sena AKKOÇ

Birleşmiş Milletler’in (BM) temel değer ve ilkeleri arasında bulunan demokrasi, aynı zamanda evrensel olarak kabul edilen ideallerden biri olarak görülüyor. Bu nedenle BM, insan haklarının korunması ve etkili bir şekilde uygulanmasına zemin oluşturan demokrasi için iyi yönetimleri teşvik ediyor. Demokratik kurumları ve hesap verilebilirliği güçlendirmeye çalışan BM, çatışma sonrası ülkelerin anayasa hazırlamalarına yardımcı olmak gibi faaliyetlerde bulunuyor.

Birleşmiş Milletler’in alt kuruluşlarından olan BM Demokrasi Fonu, sivil toplumu güçlendiren, insan haklarını destekleyen ve herkesi demokratik süreçlere katılmaya özendiren projeleri finanse ediyor.

Amaç 16

Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’ndan 16. Amaç – Barış, Adalet ve Güçlü Kurumlar, demokratik kurumları korumaya yönelik hedefler içeriyor.

Bu hedeflerden bazıları şunlar:

• 3 Hukukun üstünlüğünün ulusal ve uluslararası düzeyde teşvik edilmesi ve herkesin adalete eşit erişiminin sağlanması,
• 5 Her türlü yolsuzluk ve rüşvetin önemli ölçüde azaltılması,
• 6 Her düzeyde etkili, hesap verebilir ve şeffaf kurumların geliştirilmesi,
• 7 Her düzeyde duyarlı, kapsayıcı, katılımcı ve temsili karar alma sürecinin oluşturulması,
• 10 Ulusal mevzuat ve uluslararası anlaşmalara uygun olarak halkın bilgiye erişiminin kazanılması ve temel özgürlüklerin korunması.

“Demokratik Huzursuzluk Çağında mıyız?”

BM Genel Kurulu, tüm ülkelerin demokrasiyi sürdürmelerine ve güçlendirmelerine yardımcı olma çabalarının bir parçası olarak 2007 yılında, 15 Eylül’ü “Uluslararası Demokrasi Günü” ilan etti. Bu özel gün kapsamında her yıl Brüksel’de Uluslararası Demokrasi Günü etkinliği düzenleniyor. Avrupa Siyasi Vakıflar Ağı, Avrupa Demokrasi Vakfı ve Avrupa Demokrasi Ortaklığı gibi kurumların düzenledikleri etkinlikte her yıl bir tema belirleniyor.

Bu yıl dokuzuncu kez düzenlenecek etkinlik, 14-15 Eylül günlerinde, Brüksel’deki Avrupa Bölgeler Komitesi’nde gerçekleşecek. Etkinlikte uzmanlar ve aktivistler “Demokratik huzursuzluk çağında mıyız?” teması çevresinde demokrasinin küresel gerilemesini, dünya çağında otoriterliğin yükselişini ve yeni sivil aktivizm dalgalarını tartışacak.

Her yıl dünyada demokrasinin durumunu gözden geçirme fırsatı sunan Uluslararası Demokrasi Günü, demokrasinin hem bir hedef hem de bir süreç olduğunu vurguluyor. Bu süreçte demokrasi herkesin faydalanabileceği bir gerçekliğe yalnızca uluslararası toplum, ulusal yönetimler, sivil toplum ve bireylerin katılımı ve desteği dönüştürebilir.

2022 yılı boyunca İran, Gürcistan, Pakistan, Sri Lanka, Çin ve Hong Kong’da büyük protestolar yaşanırken dünya ölçeğinde vatandaşlar, hakları ve ülkeleri için daha demokratik bir gelecek talebiyle sokaklara çıktı. Bu arada Ukrayna’da savaş zamanında halkın ihtiyaçlarını karşılamak için büyük bir gönüllü hareketi oluştu. Şu an demokrasinin geleceği açısından bir dönüm noktasındayız. Avrupa Birliği’nin (AB) de bu demokratik huzursuzluk çağında, dünya genelindeki demokrasi destekçisi hareketleri destekleyecek fırsatları değerlendirmesi bekleniyor. AB’nin demokrasi duruşu ve diğer birçok önemli konu, Brüksel Uluslararası Demokrasi Günü etkinliklerinde tartışmaya açılacak.