Karbondioksit ve Metan Seviyelerinde Rekora Koşuyoruz

Avrupa Birliği Copernicus İklim Değişikliği Servisi, 2021’in kayıtlara geçen en sıcak 7 yıl arasında olduğunu gösteren yıllık bulgularını yayınladı. Avrupa, Akdeniz’de şiddetli sıcak hava dalgaları ve Orta Avrupa’da sellerin damgasını vurduğu aşırı uçlarda bir yaz yaşarken karbondioksit ve metan konsantrasyonları küresel ölçekte artmaya devam etti.

Avrupa Komisyonu adına Avrupa Orta Vadeli Hava Tahminleri Merkezi (ECMWF) tarafından Avrupa Birliği finansmanıyla yürütülen Copernicus İklim Değişikliği Servisi (C3S), küresel olarak son yedi yılın açık bir farkla kaydedilen en sıcak yedi yıl olduğunu gösteren yeni verileri bugün yayınladı. Bu yedi yıl içinde 2015, 2018 ve 2021 daha serin yıllar arasında yer alıyor.

Karbondioksit ve Metan Seviyelerinde Rekor Kırıldı

C3S, Copernicus Atmosfer İzleme Servisi (CAMS) ile birlikte uydu ölçümlerini kullanılarak yaptığı ön analiz çerçevesinde, atmosferik sera gazı konsantrasyonlarının 2021 yılı boyunca artmaya devam ettiğini, karbondioksit (CO₂) seviyelerinin yıllık küresel ortalamasının yaklaşık 414 ppm’lik rekor seviyeye ulaştığını ve metan (CH₄ ) seviyesinin de yaklaşık 1876 ppb’e ulaşarak yıllık rekoru kırdığını bildirdi. Dünya çapındaki orman yangınlarından kaynaklanan karbon emisyonları, özellikle Sibirya’daki yangınlarla körüklenerek toplam 1850 megatona ulaştı. Bu, geçen yıla göre (1750 megaton karbon emisyonu) biraz daha yüksekti ancak 2003’ten bu yana azalan bir eğilim görülüyor. Yıllara göre atmosferdeki metan miktarı

Uydu verileri kullanılarak yapılan ilk analizler, sürekli artan karbondioksit konsantrasyonları eğiliminin 2021’de devam ettiğini ve yıllık küresel ortalamanın (XCO₂) 414,3 ppm’e çıkarak rekor kırdığını gösteriyor. En yüksek konsantrasyona sahip ay, küresel aylık ortalama XCO₂‘nin 416,1 ppm’e ulaştığı Nisan 2021 oldu. 2021 yılı için tahmini küresel ortalama XCO2 büyüme hızı 2,4 ± 0,4 ppm/yıl olarak gerçekleşti. Bu, 2020’de 2,2 ± 0,3 ppm/yıl olan büyüme oranına benzer bir orandı. Bu ayrıca, 2010’dan bu yana görülen yaklaşık 2,4 ppm/yıl ortalama büyüme hızına yakın olsa da El Niño iklim olayının etkisiyle 2015’te 3,0 ppm/yıl ve 2016’da 2,9 ppm/yıl olarak görülen yüksek büyüme oranlarının altında.

Copernicus Atmosfer İzleme Servisi Direktörü Vincent-Henri Peuch, “Karbondioksit ve metan konsantrasyonları yıldan yıla artmaya devam ediyor ve yavaşlama belirtisi göstermiyor.[su_pullquote align=”right”]”Ancak gözlemsel kanıtlarla desteklenen kararlı çabalarla iklim felaketine karşı mücadelemizde gerçek bir fark yaratabiliriz.”[/su_pullquote] Bu sera gazları iklim değişikliğinin başlıca tetikleyicileri. Bu nedenle, insan kaynaklı CO₂ ve CH₄ emisyon tahminlerinin izlenmesini ve doğrulanmasını desteklemek için CAMS liderliğinde yürütülen yeni gözlem tabanlı hizmet, emisyon azaltma önlemlerinin etkinliğini değerlendirmek için çok önemli bir araç olacak. Ancak gözlemsel kanıtlarla desteklenen kararlı çabalarla iklim felaketine karşı mücadelemizde gerçek bir fark yaratabiliriz” diyor.

Küresel Sıcaklıklar

• Küresel olarak, kayıtlara geçen en sıcak beşinci yıl olan 2021, 2015 ve 2018’e kıyasla çok az daha fazla sıcaktı.
• 2021’de yıllık ortalama sıcaklık 1991-2020 referans dönemi sıcaklığının 0,3°C üzerinde, sanayi öncesi seviye olan 1850-1900 ortalamasının 1,1-1,2°C üzerinde gerçekleşti.
• Son yedi yıl açık farkla kayıtlara geçen en sıcak yıllardı.
• Yıl boyunca Avrupa’da sıcaklıklar, en sıcak on yıl olmayan 1991-2020 ortalamasının sadece 0,1 °C üzerindeydi.
• Avrupa için en sıcak on yıl 2000’den bu yana gerçekleşti ve 2014 ila 2020 en sıcak yedi yıl oldu.

Dünya genelinde, 2021’in ilk beş ayında, çok sıcak geçen son yıllara kıyasla nispeten düşük sıcaklıklar görüldü. Ancak haziran ayından ekim ayına kadar aylık sıcaklıklar, kaydedilen en sıcak aylar arasında hep ilk dörtte yer aldı. Son 30 yılın (1991-2020) sıcaklıkları sanayi öncesi seviyenin yaklaşık 0,9°C üzerindeydi. Son 30 yıllık referans dönemle karşılaştırıldığında, ortalamanın üstüne en fazla çıkan sıcaklık değerlerine sahip bölgeler arasında, ABD ve Kanada’nın batı kıyısından başlayıp Kuzey Doğu Kanada ve Grönland’a kadar uzanan şeridin yanı sıra Orta ve Kuzey Afrika ve Orta Doğu’nun büyük bir kısmı yer aldı. Ortalamanın altına en fazla inen sıcaklık değerlerine sahip bölgeler ise, Sibirya’nın batısı ve en doğusu, Alaska ve Büyük Okyanus’un ortası ve doğusu (yılın başında ve sonunda La Niña ile eş zamanlı olarak), Avustralya’nın çoğu ve Antarktika’nın bazı bölgeleri.

Avrupa’da Bu Yaz Görülen Aşırı Hava Olayları

Avrupa’da 2021 yazında çok sayıda etkili aşırı hava olayı yaşandı. Temmuz ayında, Batı Avrupa’nın ortasında çok şiddetli bir yağış olayı yaşandı ve toprağın doyma noktasına ulaşmasıyla birçok ülkede şiddetli seller meydana geldi. En ağır şekilde etkilenen ülkeler arasında Almanya, Belçika, Lüksemburg ve Hollanda yer alıyordu. Akdeniz bölgesi temmuz ayı boyunca ve ağustos ayının bir bölümünde sıcak hava dalgası yaşarken, yüksek sıcaklıklar özellikle Yunanistan, İspanya ve İtalya’yı etkiledi. Avrupa’nın en yüksek sıcaklık rekoru, daha önceki yüksek sıcaklığın 0,8°C üzerinde, 48,8°C ile Sicilya’da kırıldı; ancak bu yeni rekorun Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) tarafından hâlâ resmi olarak doğrulanması bekleniyor. Sıcak ve kuru koşullar, Doğu ve Orta Akdeniz’de, özellikle de Yunanistan, İtalya, İspanya, Portekiz, Arnavutluk, Kuzey Makedonya, Cezayir, Tunus ve Türkiye’de yoğun ve uzun süreli orman yangınlarına yol açtı.